Celem programów motywacyjnych jest przede wszystkim zapewnienie motywacji określonych pracowników w celu wsparcia realizacji strategicznych celów spółki.
Przykładem programów motywacyjnych są programy opcji menedżerskich. Są one sposobem motywacji kluczowych pracowników spółki, stanowią dodatkowy element ich wynagrodzenia. Pierwszym krokiem w stworzeniu takiego programu jest przeprowadzenie ich wyceny. Po tym kroku możliwe jest zaproponowanie określonej grupie pracowników prawa do zakupu akcji spółki. Najczęściej dotyczy to kadry zarządzającej oraz kluczowych pracowników. Transakcja zakupu akcji spółki odbywa się po preferencyjnej cenie – jest ona niższa od ceny rynkowej obowiązującej na dzień wprowadzenia programu.
Opcje menedżerskie stanowią kontrakt dający właścicielowi (nabywcy) prawo kupna od wystawcy (sprzedającego) ustalonej liczby danego rodzaju akcji po pewnym czasie, przy spełnieniu wymaganych warunków. Prawi do wykonania (realizacji opcji) jest w kwestii nabywcy.
Programy opcji menedżerskich, które stanowią formę pracowniczych świadczeń kapitałowych, pełnią w spółce wiele ważnych funkcji. Celem ich realizacji jest głównie chęć zatrzymania w spółce kluczowych i najbardziej wartościowych jej pracowników. Średni okres realizacji programu motywacyjnego, który wcześniej został poddany odpowiedniej wycenie, wynosi ok. 4 lat. Jest ustalany indywidualnie dla potrzeb spółki. Aby zrealizować swoje prawa, pracownik musi co najmniej przez ten czas być zatrudniony w spółce. Ma to wpływ na zmniejszenie rotacji na stanowiskach kluczowych dla spółki.
Ważnym elementem programów motywacyjnych jest także utożsamianie i łączenie interesów właścicieli spółki z kadrą zarządzającą. Wpływa to na zwiększenie odpowiedzialności pracowników za losy spółki, podnosi także poziom identyfikacji z przedsiębiorstwem. Motywację do pracy na rzecz spółki stanowią dla pracownika możliwość objęcia akcji spółki oraz uzyskanie dochodu, które uzależnione jest w pewnym stopniu od pracownika oraz wynika ze wzrostu kursu akcji.
Opcje menedżerskie są korzystne dla pracowników również ze względu na możliwość uzyskania dywidendy z tytułu nabytych akcji. Zmniejszają także obciążenia podatkowe dla nabywców akcji. Przyznanie opcji nie stanowi bowiem przychodu ze stosunku pracy jak ma to miejsce w przypadku innych form premiowania pracowników.
Spółki dokonujące wyceny programów motywacyjnych, które potem wcielają te programy w życie, są atrakcyjniejsze na rynku pracy.